Τέχνη  είναι η αναπαράσταση αντικειμένων ή γεγονότων της πραγματικότητας ,με πρόθεση τη μετάπλασή τους σε σημαίνουσες μορφές. Παρόλα αυτά, η τέχνη δεν σταματάει εκεί. Τέχνη είναι η εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου ν'αποκαλύπτει το ωραίο,να εξευγενίζει τη ζωή του, να
εξωτερικεύει τις ιδεές του,να εκφράζει τον εαυτό του και την εποχή του˙ η ικανότητα του ανθρώπου ν'αποκρυσταλλώνει τα συναισθήματά του σε καλλιτεχνικές μορφές. Έτσι, αναπόφευκτα, συγκρούστηκαν δύο γνώμες.
   Σχετικά  με το ρόλο και την  αποστολή της τέχνης έχουν διατυπωθεί δύο απόψεις. Η πρώτη  θέλει  την τέχνη χάρισμα,ταλέντο και επιφοίτηση. Δεν έχει καμία επαφή με το κοινωνικό περιβάλλον και προπάντων δεν έχει να δώσει προβληματισμούς και μηνύματα στο κοινό. Ο μοναδικός της σκοπός είναι να προκαλέσει την αισθητική τερψη και να υπηρετησει το Ωραίο.Η τέχνη δεν μπορεί να επιδιώκει τη θεραπεία καμιάς αλλης αξίας,παρά της αξίας του ωραίου.Οπου το ωραίο παύει να είναι ο σκοπός και γίνεται το μέσο προς σκοπόν,εκεί παύει να υπάρχει τέχνη ή πάντως εκχυδαιζεται. Αν τώρα,θεραπεύοντας την αξία του ωραίου,τύχει να φωτίζει και άλλες αξίες,θρησκευτικές,ηθικές,πολιτικές,αυτό δεν τη μειώνει,αλλά και δεν την κάνει αξιότερη. Η αξία της θα κριθεί αποκλειστικά από τον τρόπο της θεραπείας του ωραίου, είχε πει ο Τσάτσος. Υποστηρίζουν,λοιπόν, οι οπαδοί του δόγματος αυτού ότι η τέχνη είναι αυτόνομη. Γι'αυτό και ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να υπηρετεί ταυτόχρονα και την τέχνη και το κόμμα.Εχει αυθύπαρκτη αξία και είναι ξεκομμένη απο τα προβλήματα και τις ανησυχίες του λαού.Ο καλλιτέχνης εξάλλου που ασχολείται με την πολιτική διαφθείρεται από το ψέμα και την υποκρισία της πολιτικής και εκμεταλλεύεται και διαφθείρει και τους πολίτες.
        Από την άλλη,όμως,πλευρά έρχεται ο αντίλογος. “Η τέχνη για την τεχνη κατάντησε να σημαίνει τη δουλειά ενός ανάπηρου ανθρώπου που φτιάχνει αδειανά κομψοτεχνήματα κλεισμένος μέσα σ'ένα αποστειρωμένο δωμάτιο [...]Ο μεγάλος καλλιτέχνης,όπως είπαν,δεν είναι της εποχής του,είναι αυτός ο ίδιος η εποχή του."είχε πει ο Σεφέρης.  Και πράγματι έτσι συμβαίνει αν δεχθεί κανείς την προτεραιότητα του αισθητικού παράγοντα,που πρεσβεύει το παραπάνω δόγμα.Είναι τελείως παράλογο αλλά και αντίθετο με τις υποχρεώσεις του καλλιτέχνη προς το κοινό,ν'απαιτούμε απ'αυτόν να αφήσει έξω από το εργαστήρι του τις πολιτικές του ιδέες και τα συναισθήματα που του γεννά η γενικότερη πολιτική κατάσταση.Αυτός ο καλλιτέχνης έχει κόψει τον ομφάλιο λώρο που τον συνδέει με την κοινωνία και δεν έχει τίποτε το ουσιαστικό να προσφέρει στην κοινωνία φτιάχνοντας αισθητικά αριστουργήματα.
     Βέβαια με τον όρο "στρατευμένη τέχνη" εννοούνται δύο είδη. Υγιής και η νοσησρή στράτευση.
Με τον πρώτο όρο εννοείται ο καλλιτέχνη που αφιερώνει το έργο του σε κάποια ιδανικά που πηγάζουν από μέσα του και τότε η καλλιτεχνική του δημιουργία είναι γνήσια έκφραση του εσωτερικού του κόσμου. Η νοσηρή στρατευση παραπέμπει στον καλλιτέχνη που προσπαθεί να προπαγανδίσει και να προσυλητισει.Εδώ,ο καλλιτέχνης δεν εκφράζει τον εσωτερικό του κόσμο αλλά μηνύματα και ιδεολογίες επιβαλλόμενες άνωθεν καταναγκαστικά.Είναι αυτός που κατά τον Παπανούτσο,μισθώνει την πένα του ή τον χρωστήρα του σ'εκείνους που τα χρειάζονται για να ικανοποιήσουν τα όποια συμφέροντα τους.
     Η υγιής ,λοιπόν,στράτευση απαιτείται από τον καλλιτέχνη απέναντι στην ακραία, μονοπλευρη και δογματική "τέχνη για την τέχνη". Μια στράτευση "που δεν είναι επιβεβλημένη από τα έξω ή απ'τα πάνω,αλλά κάτι που βγαίνει απ'τον καλλιτέχνη,σαν εσωτερική ανάγκη και με τον απαραίτητο όρο ότι καταξιώνεται αισθητικά.Πληρώνει,μ'άλλα λόγια,τους όρους της τέχνης" σύμφωνα με τον Λεντάκη."Κανείς δε λέει στον επιστήμονα και στον καλλιτέχνη να προδώσει την αποστολή του μισθώνοντας την πένα του ή το χρωστήρα του σ'εκείνους που χρειάζονται την ιδιοφυια του, για να πετύχουν στις πολιτικές τους επιχειρήσεις.Μόνο τις ιδέες (που πιστεύει) του ζητούμε να υποστηρίξει-αναλογιζόμενος δύο αδαμάντινες αλήθειες:πρώτα ότι όποιος έχει πολιτογραφηθεί στων ιδεών την πόλη(κατά ωραία εικόνα του Καβάφη)έχει βαριές απέναντι στους συνανθρώπους του ευθύνες.Και έπειτα ότι ο ανθρωπος υπέχει ευθύνη όχι μόνο για όσα πράττει,αλλά και όσα παραλείπει να πράξει."κατά  τον Παπανούτσο.
     Πιστεύω πως ο σκοπός της τέχνης είναι  να προκαλέσει την αισθητική τέρψη,να εξιδανικεύσει το Ωραίο και να καλλιεργήσει αισθητικά πρότυπα.Γίνεται το επικοινωνιακό εργαλείο στα χέρια του καλλιτέχνη,για να εκφράσει τον εσωτερικό κόσμο του.  Η τέχνη έχει ως αποστολή της να ηθικοποιήσει το άτομο προβάλλοντας τις αιώνιες,διαχρονικές ηθικές αξίες.Με αυτόν τον τρόπο τον αποδεσμεύει από τα κατώτερα ένστικτά του και τα πάθη του.Κατακτά,λοιπόν την εσωτερική του ελευθερία.Ψυχαγωγεί και απομακρύνει τον άνθρωπο από τη πεζότητα της καθημερινής ζωής.Τον μεταφέρει σε άλλους κόσμους,όμορφους,έξω απο τα πλαίσια της λογικής,προσφέροντας του διεξοδο από την πιεστική ρουτίνα της καθημερινότητας. Ενας από τους σημαντικότερους,όμως , ρόλους της τέχνης είναι αυτός της ευαισθητοποίησης του πολίτη απέναντι στα σοβαρά κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής του.Η τέχνη έχει σκοπο να εντοπίζει τα προβλήματα αυτά χάρη στην ευαισθησία και τη διορατικότητα του καλλιτέχνη(σεισμογράφος της εποχής του).Στη συνέχεια επιβάλλεται να προτείνει λύσεις και να καθοδηγεί τους πολίτες στην υλοποίηση αυτών των λύσεων.Εύλογο είναι ότι ο καλλιτέχνης θα πρέπει να δίνει πρώτος το παράδειγμα της ορθής συμπεριφοράς απέναντι στα προβλήματα αυτά.Με άλλα λόγια επιβάλλεται να είναι ο μπροστάρης,ο ηγέτης και το πρότυπο για όλους.Μ'αυτόν τον τρόπο καλλιεργεί και προάγει το πνευματικό επίπεδο του κοινού.
     Ο καλλιτέχνης, τώρα,  πρέπει να εκφράζει την εποχή του .Οπως λέει και ο Σεφέρης συνδέεται μ'αυτην μ'ένα τριπλό δεσμό,διανοητικό, συναισθηματικό αλλά και βιολογικό.Λαμβάνει αλλά και μεταδίδει ιδεολογικά ερεθίσματα,ενώ το συναισθηματικό υπόβαθρο για να δημιουργήσει του το διαμορφώνει η ίδια η κοινωνική κατάσταση και εκείνος με τη σειρά του προκαλεί και δημιουργεί συναισθήματα στο κοινό του.Τέλος είναι βιολογικό τέκνο της εποχής του,επομένως βιώνει τα τεκταινόμενα σ'αυτήν και τα μετουσιώνει σε καλλιτεχνική δημιουργία. Απαιτείται να υπάρχει ελευθερία,τοσο στη συνείδηση του καλλιτέχνη όσο και γενικότερα στην κοινωνία.Από τη μία χρειάζεται ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και απουσία οποιασδήποτε μορφής λογοκρισίας και από την αλλη απαιτείται ένα ελεύθερο πνεύμα χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις και προκαταλήψεις.
     Ο καλλιτέχνης πρέπει να εκφραστεί ελεύθερα χωρις εσωτερικούς ή εξωτερικούς καταναγκασμούς. Απαραίτητο στοιχείο της αληθινής καλλιτεχνικής δημιουργίας είναι και η δημιουργική φαντασία του καλλιτέχνη.Εχοντας αυτήν ως εφόδιο,φτιάχνει άγαλμα από μάρμαρο,αγγείο από πηλό,ποίημα από λέξεις,μουσική σύνθεση από ήχους. Η ύπαρξη ταλέντου,εξάλλου,είναι αναγκαία διότι αυτό διαφοροποιεί τον αληθινό καλλιτέχνη από τον αντιγραφέα,το ζωγράφο από το φωτογράφο,τον ποιητή από το στιχοπλόκο.Μ'αυτό θέτει στο έργο του την προσωπική του σφραγίδα. Τέλος απαραίτητη θεωρείται η ποιότητα στο έργο τέχνης,η οποία είναι συνάρτηση της δύναμης της φαντασίας αλλά και της γνησιότητας του αισθήματος του καλλιτέχνη.
      Ο σκοπός,λοιπόν,της τέχνης  πρέπει να είναι διττός: να υπηρετήσει το ωραίο αλλά και να προβληματισει,να μεταδώσει μηνύματα,να διδάξει και να εγείρει.Όλα αυτά, όμως, δεν πετυχαίνονται όταν ο καλλιτέχνης στοχεύει μόνο στον εξωραισμο και στην αισθητική τέρψη, αλλά όταν αποφασίσει να χρησιμοποιήσει την τέχνη σαν επικοινωνιακό εργαλείο.

Τo άρθρο αυτό είναι πνευματική ιδιοκτησία του blog  “Άρωμα Έρωτα” . Απαγορεύεται η αντιγραφή, η δημοσίευση, η αναπαραγωγή ή η μετάδοση του, από οποιονδήποτε και με οποιοδήποτε μέσο χωρίς την αναγραφή της πηγής. Copyright  Άρωμα Έρωτα® All rights reserved